Heinoër Marc Putto is misschien wel de beste weerman van Nederland
“Natuurlijk klinkt het betweterig, maar ik weet bijna zeker dat het weerbeeld in de komende tien jaar niet of nauwelijks verandert.” Horen we het goed? Is er een Nederlandse weerman of – vrouw die zich waagt aan dergelijke uitspraken? Want, wie wil ondanks alle moderne middelen zijn vingers nog branden aan een voorspelling waarbij je langer dan 24 uur vooruit moet kijken?
Marc Putto vindt het niet erg, stiekem misschien zelfs wel leuk, om de spreekwoordelijke knuppel in het hoenderhok te gooien. “De komende jaren sukkelen we lekker door. ’s Zomers kan het warm worden, maar de 40 graden tikken we misschien pas over een jaar of drie à vier weer aan. En in de winter wordt het af en toe wel koud en kunnen we op de schaats komen, maar het is nooit voor lange tijd. In Nederland een klimaat à la Bordeaux? Ik geloof er niets van!”
We sluiten niet uit dat je nog nooit van Marc Putto hebt gehoord. Toch heeft hij een curriculum vitae waar je u tegen zegt. Je zou bijna denken dat zijn verhuizing naar het buitengebied van Heino een vlucht was om te ontkomen aan handtekeningenjagers of boze ondernemers die afhankelijk zijn van een goede voorspelling. Niets is minder waar. De import-Heinoër (sinds mei 2014) was bijna op elke zender in Nederland wel te zien en/of te horen en zijn proza is te lezen in diverse regionale kranten. “Ik ben altijd bezig met het weer. Wel 18 uur per dag.”
Geen medelijden
Het waren mooie tijden, maar een freelance weerman moet momenteel alle zeilen bijzetten om een enigszins belegde boterham te verdienen. “Na de crisis is het aantal opdrachtgevers behoorlijk ingekrompen en dan heb je ook nog eens te maken met de transitie naar online”, stelt Putto die aangeeft dat hij voor een krantencolumn van zo’n 300 woorden slechts een paar tientjes kan vragen. “Prijzen die al meer dan tien jaar op hetzelfde niveau liggen…”
Hij vertelt het niet om medelijden te kweken. Meer misschien om aan te geven dat het echt niet allemaal glitter and glamour is. Ook al ben je ooit door dagblad Trouw uitgeroepen als ‘misschien wel de beste weerman van Nederland’. “Het klinkt allemaal mooi, maar het is vaak liefdewerk oud papier”, aldus de weerman die zich liever laat omschrijven als weerstrateeg. “Wat mij anders maakt, is het meteogevoel. Dat je door de jaren ervaring in staat bent een bepaalde visie te ventileren. En dat je kijkt naar bepaalde weerpatronen. Zo kun je met IJsheiligen (11 tot en met 15 mei) nog steeds met nachtvorst te maken krijgen. Zelfs in ons huidige klimaat.”
In zijn geval kun je stellen dat het weer al meer dan vier decennia een grote aantrekkingskracht op hem uitoefent. Net als de natuur overigens. “Op 10-jarige leeftijd kende en herkende ik alle roofvogels. En verzamelde ik allerlei grondsoorten in potjes. Van laagveen net achter Den Haag tot lössgrond in Zuid-Limburg. En in 1989 was ik de jongste weerpresentator van de net gestarte regionale omroep Radio Noord-Holland.”
Weerstation Heino
Dat hij nu in het buitengebied van Heino terecht is gekomen, is deels bij toeval tot stand gekomen “Het is een feit dat ik als westerling uit de buurt van Haarlem altijd een interesse heb gehad in het meer continentale weer van het oosten. Hier heb je eerder te maken met extremere weerssituaties zoals winterkou. Nu moet ik eerlijk zeggen dat ik sinds ik hier woon weliswaar een paar keer sneeuw heb meegemaakt, maar geen echte kou”, stelt hij enigszins teleurgesteld vast. “Een andere, belangrijke reden om naar het oosten te trekken, is het gunstige prijsniveau. De wens om vrijstaand te wonen en over een grote tuin te beschikken, kon ik bij Heino wel realiseren.”
Dat hier nu net ook één van de 30 KNMI-stations (bij Aver Heino) is gevestigd, is eveneens geheel toevallig. Als Heinoërs zijn we natuurlijk best een beetje trots dat ons dorp regelmatig wordt genoemd als koudste plek, maar Putto drukt alle euforie meteen de kop in. “De omstandigheden waaronder deze data worden verzameld, zijn niet overal hetzelfde. Het KNMI-station in Heino heeft aan weerszijden een bosgebied en is dus opvallend beschut. In tegenstelling tot alle andere stations die in een ruim open gebied zijn gesitueerd. KNMI Heino kent dus een luwer windbeeld, waardoor de toch al koude luchtkolom tijdens heldere, onbewolkte omstandigheden extra kan afkoelen.”
Automatische piloot
De grote vraag is of er in deze tijd nog wel behoefte is aan een weerman of -vrouw. Tenslotte maakt een grote groep mensen gretig gebruik van de informatie die via apps als Buienradar tot ons komt. Putto schudt zijn hoofd. “Er zijn zoveel apps, maar er klopt vaak niet veel van. Mede daarom is er nog steeds behoefte aan een weerman of -vrouw van vlees en bloed. Zeker als het gaat om iemand zoals ik die niet klakkeloos temperatuurkaartjes overneemt, maar een eigen interpretatie geeft op basis van gegevens, patronen en ervaring.”
Uit die woorden mag je afleiden dat onze dorpsgenoot graag een eigen koers vaart. Niet rebels om rebels te zijn, maar wel om de dans in de categorie eenheidsworsten te ontspringen. “Ik behoor niet tot het wereldje. Ben een soort outsider omdat ik weiger op de automatische piloot te werken. Soms krijg je kritiek en soms word je op handen gedragen. Daar heb ik veel vrede mee.”
Dat is ongetwijfeld ook de reden dat de doorbraak voor het grote publiek is uitgebleven. Ook al heeft hij gewerkt voor televisie (o.a. Paul de Leeuw), radio (programma’s van Rick van Veldhuysen, Coen en Sander en Gerard Ekdom) en geschreven media (diverse regionale kranten). En wordt hij geconsulteerd door een programma als Eén Vandaag en door individuele agrarische bedrijven voor een weerbericht op maat.
Putto steekt zijn mening niet onder stoelen of banken. Zo valt op zijn website weerprimeur.nl onder andere te lezen dat hij iedere dag om 11.00 uur zijn tekst plaatst met de nieuwste gegevens. Terwijl de tekst van het KNMI op dat moment nog is gebaseerd op de uitdraai van de vorige dag. “Weerinstituten kiezen te vaak voor de veilige weg. Ze zijn te gematigd met hun prognoses en geven vaak te hoge minima aan. Daar kan ik me best boos over maken. Kijk maar eens naar de gevolgen als men op basis van de informatie van Weeronline, MeteoGroup en Weerplaza niet besluit te strooien en het wel gaat ijzelen. Dan regent het ongelukken en misschien zelfs wel claims.”
Als je met hem praat, proef je de bevlogen- en betrokkenheid bij alles wat met het weer te maken heeft. Het moge duidelijk zijn dat hij weerman voor het leven is. Toch beseft hij heel goed dat het hem niet komt aanwaaien. En dus geeft hij zichzelf ter plekke een figuurlijke schop onder de kont om binnenkort maar eens een slinger te geven aan (koude) acquisitie om een boterham te kunnen blijven verdienen. “Ik moet andere markten verkennen”, stelt hij. “Vlogs, podcasts, lezingen. Ik sluit niets uit. Ook komt er misschien wel een boek. De werktitel heb ik al: ‘Er klopt weer geen donder van’, ha ha.”
“Allesbehalve een saaie winter”
Natuurlijk grijpen we als Hoezo Heino onze kans. Nu we toch met een weerstrateeg om tafel zitten, horen we graag zijn visie op de komende winter.
“Ik durf met vrij grote stelligheid te beweren dat we een koudere winter gaan krijgen. Het wordt in ieder geval een interessante en allesbehalve saaie en zoutloze winter”, zegt Marc Putto. We krijgen dus zeker vorst? “Ja, we komen wel op de schaats, al zal het niet langer dan een week achtereen zijn. En we kunnen ook wel ijzel en dat soort toestanden verwachten.”
Het is min of meer zijn stokpaardje, een goede winterprognose. De geschiedenis toont namelijk aan dat hij wel een aardige reputatie heeft op dit gebied. Zo wist hij zes winters op rij nagenoeg goed te voorspellen. Hoewel zowel het Europese als het Britse weermodel momenteel neigt naar een zachte winter durft Putto tegen de stroom in te roeien.
“Ik baseer me onder andere op de zogenaamde zonnevlekken. Hoewel het volgens het KNMI nooit keihard is aangetoond, is het meer dan toevallig dat juist de koudere winters samenvielen met een minimum aan zonnevlekken. Kijk maar naar de koude, sneeuwrijke winters van 2009 en 2010. Volgens mij is er een duidelijk verband tussen weinig activiteit aan het oppervlak van de zon en koudere periodes tijdens de winters. Nu we dus weer naar een minimum aan zonnevlekken gaan, weiger ik te geloven dat we een boterzachte winter krijgen.”
Voor de laatste nieuwtjes, verwachtingen en voorspellingen verwijzen we je graag door naar de website van Marc Putto: weerprimeur.nl.
