Beroemd in Heino

Radioman achter de knoppen: Karel van Cooten

Volgens zijn buren doet Karel van Cooten(59) ‘iets met radio’. Zijn stem roept herinneringen op aan de TROS. Eigenlijk loopt radio als een rode draad door het leven van deze bewoner van het Heinose buitengebied. Zelfs echtgenote Jolanda ontmoette hij tijdens zijn werk als radiotechnicus. De twee werkten samen. Nog steeds trouwens.

Karels liefde begon met een buizenradio. ,,Ik was 6 en kwam daarna mijn kamer niet meer af.” Zeker in de avonduren zocht hij naar zenders. Veronica had destijds mythische proporties. ,,Veel amicaler dan in Hilversum. Bijna een soort familie. Ik schreef brieven, wilde graag in de studio kijken.” Die wens kwam uit toen hij 12 was. De jonge Karel was geïnteresseerd in alle apparatuur en bijbehorende techniek. Destijds besloot hij: ik wil bij de radio werken. Op school hield hij er een spreekbeurt over. Hij vertelde zijn klasgenoten alles van studio tot ontvanger. Open dagen in Hilversum? Karel was erbij. Helaas bleek er na afronding van zijn studie Elektrotechniek een personeelsstop te zijn bij de NOS. Hij belandde bij Torline, een veerdienst tussen Amsterdam en Göteborg. Hij kon zijn ‘radio-ei’ kwijt bij de ziekenomroep van het VU-ziekenhuis in Amsterdam. Op zijn werk verveelde hij zich intussen stierlijk. ,,Ik ging me verdiepen in computers, destijds nog bakbeesten.” Op een zeker moment kon een geplande afvaart bij Torline niet doorgaan. Duizenden mensen moesten ingelicht worden dat de boot op een ander moment zou vertrekken. ,,Hoe ging dat? Lijstjes erbij, adressen, bijbehorende telefoonnummers opzoeken en bellen maar. Heel inefficiënt. Terwijl er geen tijd was. Ik stelde voor: zal ik daar een programma voor schrijven? Daarmee zouden ze de boel overzichtelijk op een rij krijgen.” Zijn baas was verbaasd dat zoiets kon maar zag zijn talent. Een studie Informatica volgde. Karel werd in Nederland en Zweden een autoriteit op computergebied. ,,Allemaal leuk en aardig, maar ik wilde bij de radio!”

Een vriend bij de ziekenomroep vertelde dat de NOS weer technici zocht. Er reageerden 2500 mensen op 12 plekken. De helft daarvan moest vrouw zijn. ,,Zes mannen…, daarmee werd mijn kans steeds kleiner.” Toch werd hij uitgenodigd voor een gesprek. Hij bereidde zich heel goed voor. Van die vriend begreep hij dat ze vooral op zoek waren naar mensen met een brede maatschappelijke interesse. De technici zouden voor alle omroepen gaan werken. Van AVRO tot IKON. ,,Dus toen de vraag kwam of de Beatles ooit nog bij elkaar zouden komen, zei ik: ‘Dacht het niet.’ De avond ervoor was John Lennon vermoord…” De sollicitatiecommissie begreep niet dat iemand met zo’n goede baan als assistent-technicus wilde werken. Voor het minimumloon en wat onregelmatigheidstoeslag. Karel was duidelijk: ‘Ik wil gewoon bij de radio werken’. Hij werd aangenomen en werkte 7 jaar als technicus. Ook dit werk combineerde hij met de ziekenomroep. Daar deed hij tijdens een jubileumuitzending eenmalig de duopresentatie met Tom Mulder. Bij de TROS destijds bekend van ’50 Pop of een envelop’. ,,Bij de VU hadden we ‘5 Pop’. Tom vond dat ik een goede radiostem had. Waarom geen bandje opsturen naar de TROS? Ik werd uitgenodigd en mocht wat uurtjes in de nacht doen. Kon ik mooi ervaring opdoen.” Na drie maanden veranderde er ineens van alles. Meerdere dj’s vertrokken. Ad Roland, Jeroen Soer en… Tom Mulder. Van de nachtelijke uren moest Karel ineens midden op de dag programma’s maken als de Havermoutshow en ’50 Pop’.

Een compleet andere wereld. ,,Ik had dat nooit geambieerd, was blij en tevreden als technicus. Ineens werden er persfoto’s gemaakt. Werd ik uitgenodigd voor spelletjes als 10 Voor Taal, Herexamen en LoveLetters.” Karel gaf als TROS-stem live commentaar bij Ter land, te zee en in de lucht. Het werd een stroomversnelling. ,,Gelukkig kon ik gewoon over straat.” Dat dit anders kon, zag hij aan collega’s Ron Brandsteder en André van Duin. ,,Op weg in de bus hoorde je André niet. Dan gingen we een hapje eten en echt, om de twee minuten kwamen er mensen bij hem. Met verwachtingen en zelfs eisen.” In een vroeg stadium had hij al aangegeven dat hij liever niet in beeld wilde. Kon hij tenminste rustig met de kinderen naar de dierentuin. ,,Ik voel me niet op mijn gemak voor de camera. Radio kun je bij wijze in je zwembroek presenteren.” Op een zwoele nacht zat hij een keer in korte broek en doorkijkshirt Nachtwacht te presenteren. Opeens verschenen er twee mannen met oortjes. Even later stond Ed Nijpels, toen minister van VROM, in de studio. Strak in het pak. Hij was net bij de tv-studio geweest en wilde kijken hoe zijn favoriete radioprogramma gemaakt werd. ,,Ed wilde kijken of het in het echt net zo sfeervol was.” Dat was het. Er werden ’s nachts vaak kaarsjes gebrand. Sfeerverhogend! Never a dull moment bij de omroep. Kijkend naar de foto’s uit die TROS-jaren komen vele bekenden voorbij. Allemaal nog jong: Marianne Weber, Linda de Mol, Martijn Krabbé. ,,In die periode was radio magisch met weinig concurrentie. Het geld kon niet op. Dan gingen we met de radiocaravaan ergens heen voor een uitzending. Het mocht wat kosten: eerst de cateringploeg, dan de techniek. Allemaal in een hotel. Hadden we een uitzending in Maastricht gemaakt, reden we terug en hoorden we bij een benzinestation mensen herhalen wat ik had gezegd. Die impact! Nu luistert iedereen versnipperd. Destijds ontdekte je muziek door de presentatoren. Hilversum had de macht. Nu is dat beter. Je werd toen echt belaagd door plaatjespluggers. Elke week had ik drie boodschappentassen vol singeltjes. Daarvan haalden drie tot vijf de uitzending…”

Zelf draaide Karel wat de mensen wilden horen. Policy van de TROS maar ook iets dat hij leerde bij de ziekenomroep. ,,De verzoekjes op de afdeling waren heel anders dan wat ik draaide…” Met een directiewissel bij de TROS werd radio minder belangrijk. Bovendien bleek de zendercoördinator geen fan van Frans Bauer. Er kwam zelfs een Bauer-verbod. ,,Ging ik hem juist draaien.” Hij vertrok en had wat avonturen met zenders als Radio Noordzee, Radio Nationaal en Omroep Brabant. Juist vooraf beloofde vrijheid om te draaien wat hij wilde bleek vaak een wassen neus. Ineens was het genoeg. In 2007 werd alle kunde en kennis van Karel en Jolanda verenigd in hun stemmenbedrijf Familyvoices. Jolanda, ooit begonnen op radio 3 bij de NCRV: ,,We zijn elkaars technicus, zorgen voor mannen- en vrouwenstemmen. Zelfs onze kinderen spreken wel eens spotjes in.” Familyvoices doet trouwens ook antwoordapparaten. ,,Juist ook!”, zegt Jolanda. ,,En voor lokale klanten hanteren we lokale prijzen, hoor. Daarvoor krijgen klanten dezelfde professionele kwaliteit uit dezelfde studio.” Veel tijd zit in het nabewerken, het ‘photoshoppen’ als het ware, van een opname. Daarnaast houdt Karel zich bezig met software ontwikkelen voor alle radiozenders. Prizefighter bijvoorbeeld. Het viel hem als technicus al op dat dezelfde kandidaten steeds in verschillende programma’s opdoken. ,,Er is een kleine groep die aan alle prijsvragen en slagzinnen meedoet. Terwijl je als radiomaker leuke, enthousiaste mensen wilt.” Het systeem houdt een hele administratie bij van deelnemers. Wie won wat en wanneer? Volautomatisch. Een groot verschil met vroeger. Jolanda: ,,Toen zocht ik de kandidaten uit en verstuurde al die prijzen zelf…”