Hoezo schaatsen in Heino?
Gaat de Heinose ijsbaan deze winter weer open?
Heino haalde al de landelijke media met de allereerste nachtvorst van heel Nederland! ,,Het begin is er”, spreekt voorzitter Harry Veldkamp van IJsclub ter Heijne hoopvol. ,,Hopelijk is dit een goed voorteken voor een ijswinter!”.
Vele Nederlanders houden van schaatsen. Het liefst op diepdonker, spiegelglad natuurijs. Zo ook schaatsliefhebber Harry Veldkamp. Hij hoort vaak van Heinoërs dat ze het schaatsen hebben geleerd op de plaatselijke ijsbaan aan de Dolderstraat ‘achter de voormalige Mariaschool’. Een techniek die je, hoe oud je ook bent, niet verleerd. ,,Als kind schaatste ik veel. We woonden in Raalte vlakbij het Overijssels Kanaal. Pas toen ik 43 jaar was, heb ik het serieus opgepakt.” Nog steeds schaatst hij wekelijks zijn rondjes op de Deventer kunstijsbaan.
Het is alweer een tijdje geleden dat de Heinose ijsbaan open kon. ,,Drie jaar terug spande het erom. De ideale basis is 6 à 7 cm ijs. Dan kunnen zowel vegers als veegmachine er goed overheen.” Om dit te meten kan een gaatje geboord worden. Een eigen techniek wordt echter vaker ingezet. Hoe dat gaat? ,,Eerst gaat een man het ijs op. En dan twee. Als we met drie volwassen mannen bij elkaar kunnen staan, is het ijs sterk genoeg. In 2013 hadden we krap 4 cm ijs. Er werd nog geopperd om alleen die middag, het was woensdag, voor kinderen open te gaan, maar dat leek me geen goed plan. We gaan niet bewust risico’s opzoeken. Je wilt niet dat er een kind door het ijs heen schiet en zich bezeert aan de scherpe punten van de schotsen. Dat moeten we niet hebben.” En dus bleef de baan dicht.
Van te voren is nooit duidelijk of een winter zacht of guur wordt. De ijsbaan moet er echter wel te allen tijde klaar voor zijn. De gemeente maait tweemaal per jaar het gras. Verder wordt begin november alles winterklaar gemaakt. Onkruid weghalen, takken wegsnoeien en verlichting controleren. Niet veel werk, wel iets dat jaarlijks moet gebeuren. De bestuursleden kunnen putten uit een grote hoeveelheid vrijwilligers die op afroep beschikbaar zijn als het gaat vriezen. ,,Vaak komen mensen spontaan aan als het kwik langere tijd onder het nulpunt zit. ‘We komen even kijken want er kon wel eens werk zijn’. Die mensen zijn echt goud waard.” Dit vrijwilligersenthousiasme heeft ongetwijfeld met ijskoorts te maken. Echter, ook het feit dat er bij het vrijwilligerschap voor IJsclub ter Heijne geen structuur zit, vinden velen prettig. ,,Het is te overzien. Als het vriest, dan duurt dat hooguit één of twee weken. Dan wil je je makkelijk aan iets binden.” Met een knipoog: ,,In het bestuur zitten is een ander verhaal.”
Ooit waren er plannen voor een betonnen combinatiebaan. Dit ging niet door. Omdat de huidige locatie te klein is was verplaatsen noodzakelijk. Het terrein naast zwembad De Tippe zou geschikt zijn voor een grotere 325 meter baan. Het grootste probleem was de benodigde investering van zo’n 2 ½ ton. ,,Dat was flink. Als ijsclub zijn we echter heel tevreden met deze prachtige locatie; centraal in het dorp en daardoor hartstikke leuk voor de kinderen. Zelf leren schaatsen met de stoeltjes die Nico Neppelenbroek heeft gemaakt, mooi toch?” De naaste buren hebben vrede met de geluiden die de ijspret tijdens strenge winters met zich meebrengt. Ook degenen die een huis zullen kopen op het terrein waar bouwbedrijf Bongers gaat bouwen, weten dat er vlakbij een ijsbaan ligt.
Als het dan eenmaal vriest en de baan is geopend wordt door IJsclub Ter Heijne meteen een schema gemaakt. Drie mensen voor kassa, kantine en de baan zelf. En aan het eind van de dag nog zo’n vijf vrijwilligers die de baan vegen, dweilen en rotzooi opruimen. Sneeuw wordt verwijderd met de splinternieuwe sneeuwblazer. Scheuren gerepareerd met warm water, dit vriest sneller aan. En dan met de door een vrijwilliger zelf gefabriceerde dweilmachine eroverheen. Elke dag weer, zodat de baan er steeds goed bij ligt. Afhankelijk van de voorspellingen wordt dit vrijwilligersschema gemaakt voor een paar dagen, een week of langer. Want wanneer er ijs ligt, is de ijsbaan meteen zeven dagen per week open. De langste periode die Harry zich kan herinneren is 2 tot 2 ½ week aaneen. Vaak is de Heinose ijsbaan later begaanbaar dan de meer in de open vlakte gelegen banen van de Elshof en Lemelerveld. ,,Bij ons duurt het langer, zo’n twee tot drie dagen, tot het veilig begaanbaar is. Op het moment dat het gaat dooien zijn we dan juist vaak eenzelfde aantal dagen langer open. Ook weer doordat onze baan zo beschut ligt.” Ander voordeel van de Heinose ijsbaan is dat er geen water bij gepompt hoeft te worden. Andere natuurijsbanen doen dit om te voorkomen dat er een luchtlaag onder het ijs ontstaat waardoor er geen ijsgroei meer plaatsvindt. Het water in Heino blijft staan doordat er zeil ligt. ,,Na 30 jaar nog steeds waterdicht. Dat is goed gedaan indertijd!”
Sceptici die zich afvragen of zo’n ijsbaan in tijden van zachte winters en opwarming van de aarde nog nodig is, wijzen we graag op de woorden van Wiebe Wieling, voorzitter van De Friesche Elfsteden: ,,Ook na vandaag is de volgende natuurijswinter weer een dag dichterbij gekomen!”
KADER:
IJsclub ter Heijne werd opgericht op 3 januari 1955. Sinds 1962 bevindt de ijsbaan zich op de huidige locatie. Daarvoor werd op het Japiksgat geschaatst. Meer informatie over de ijsclub is te vinden op www.ijsbaanheino.nl
