Het is december. Summercamp Heino is het tijdelijke onderkomen voor zo’n 120 alleenstaande minderjarige vluchtelingen (AMV’s). Allemaal jongens. Ze zijn (15, 16 of 17 jaar oud) zonder ouders gevlucht vanuit hun thuisland Syrïe, Eritrea of Soedan. In november tot maart is Summercamp Heino hun thuis. De jongeren slapen niet alleen op locatie, ze krijgen Nederlandse les, eten samen, volgen een recreatieprogramma en worden begeleid door medewerkers van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) en het Nidos (die de voogdij over minderjarige vluchtelingen uitvoert).
Structuur is belangrijk
Van negen tot twaalf en van één tot half vier hebben ze, elke werkdag, een lesprogramma. Het leren van de Nederlandse taal en cultuur is een belangrijk onderdeel. Daarnaast hebben de jongens vrije tijd: van half vier tot vijf en van zeven tot half tien zijn ze vrij. Dan kunnen ze chillen in hun huisje of gebruik maken van de recreatieruimte op het park. Daar kunnen ze poolen, er staat een voetbal- en een airhockeytafel én er zijn spelletjes. Op die tijden is er, net als in de huisjes, altijd een begeleider aanwezig.
Huisje 26, Nederlandse les. AA… EE.. IJ… EI… OU… AU… Nederlandse klanken en woorden klinken door het lokaal. ‘Schaap, boek, schroef, moeilijk’. ‘Waar is jouw neus? Oog? Haar? Enkel? Buik?’ Er heerst een goede sfeer, er wordt veel gelachen. 6 Jongens, met verschillende achtergronden, volgen een praktische les. Onderwerpen als het lichaam, emoties en dagen van de week komen ter sprake. De jongens hebben hun schrift op tafel, potlood in de hand en schrijven driftig mee. Ze helpen elkaar. Arabische, Engelse en Nederlandse klanken klinken door de ruimte. Het is tijd voor een korte pauze. Eén van de jongens vraagt of het liedje ‘Binnen’ van de Nederlandse zanger Nielson op het digibord mag. Daarna horen we de klanken van een (verzoek)nummer van de Soedanese reggaezanger Mo Ali. Verschillende culturen komen samen.
Fleur, medewerker van Summercamp Heino, geeft Nederlandse les: ‘Ik vind het erg leuk om de jongens les te geven. Ze zijn heel gemotiveerd en pakken de taal gauw op. Ik krijg er energie van. Ik heb een band met ze, en kan ze verder helpen. Dat geeft me veel voldoening.’
Contacten op en buiten het terrein
Sheyla van der Honing is locatiemanager op Summercamp Heino. Ze werkt bij het COA en zorgt ervoor dat de contacten met de gemeenten (Olst-Wijhe en Raalte), Summercamp, het Nidos en omwonenden goed verlopen. De jongeren noemen haar ‘the big boss’, maar zo gedraagt ze zich niet. Ze vindt het belangrijk om contact met de jongens te hebben en zoekt ze bewust op. Sheyla vertelt: ‘Ik vind het belangrijk dat de jongens het gevoel hebben dat ze me aan kunnen spreken.’
Een geschikte locatie
‘We zijn als COA erg blij met Summercamp Heino. Het is een heel geschikte locatie voor jongeren. Ze kunnen hier van alles doen: de grote sporthal wordt veel gebruikt en er is een recreatieruimte. Daarnaast zijn de groepshuisjes en het restaurant ideaal! Natuurlijk zijn we als COA blij met élke locatie die aangeboden wordt, maar dit is een erg fijne plek. Bovendien vormen we een fijn team: er wordt door iedereen hard gewerkt en de lijnen zijn kort. We vinden het erg belangrijk dat de jongeren structuur in hun leven hebben. De jongens ontbijten op een vaste tijd samen en gaan daarna naar school. School is bewust een ander huisje op het terrein, waardoor ze het gevoel ‘Ik ga naar school’ krijgen. Deze lessen worden gefaciliteerd door het Carmel College. Daarnaast krijgen de jongeren kleine verkeerslessen van het COA. Een OV-training bijvoorbeeld, waar ze leren hoe het openbaar vervoer werkt, waar je een kaartje kunt kopen en hoe het verder in zijn werk gaat. We leren ze ook basiszaken: in Nederland lopen we op de stoep en niet op de weg. Omdat het in Heino langs de weg nogal donker is, hebben alle jongeren een reflecterende LED-band gekregen. Zo zijn ze goed zichtbaar op de weg. Alle jongens hebben een mentor. We vinden het belangrijk samen doelen te stellen; daarvoor hebben we speciale gesprekken met de jongeren en het Nidos. Er zijn veel begeleiders op het terrein: in elk huisje zijn elke dienst twee begeleiders aanwezig. De begeleiders werken in drie shiften; dag, middag en nacht. Deze begeleiders gaan overal mee naartoe, zoals naar school en het restaurant. De beveiliging heeft haar eigen plek.’
De sfeer is gemoedelijk
‘De sfeer op het terrein is heel gemoedelijk. De eerste jongeren zijn nu een maand op Summercamp Heino, de laatste groep is pas een paar weken ‘in huis’. De jongens beginnen te wennen en we merken dat ze hun draai beginnen te vinden. Er is een groot verschil met de dag waarop de jongeren hier aankwamen en nu. De structuur van de dag creëert rust, dat vinden we belangrijk. Maar het is hier geen gevangenis. Aan het eind van de middag en in de avond mogen de jongens het park af om een keer naar het dorp te gaan of een wandeling te maken. We merken dat dit niet heel vaak gebeurt, ze vermaken zich graag op het terrein.’
Tijd om naar buiten te gaan
‘Er zijn op dit moment nog weinig contacten buiten Summercamp. Contact maken is belangrijk, maar hoe máák je dat contact. We gaan met een aantal jongens meedoen aan de Veldloop van VV Heino. Het is belangrijk om mee te doen in de samenleving. In de tweede week van de kerstvakantie gaan we leuke dingen met de jongeren doen én zijn er verschillende activiteiten geregeld. We gaan in ieder geval samen bowlen! Zo laten we zien dat het ook, buiten de poorten van Summercamp Heino, leuk kan zijn.’
Ook dát gebeurt er op Summercamp Heino
Summercamp Heino is, tijdens de wintermaanden, een tijdelijk thuis voor deze jongeren. Ze hebben er de ruimte en krijgen de zorg en begeleiding die ze nodig hebben. De sfeer is er rustig en gemoedelijk. Wilt u zelf de sfeer proeven? Kom dan naar de open dag die de gemeente, samen met het COA, in januari organiseert. U bent van harte welkom! De datum volgt zodra deze bekend is.
Wat eten we vandaag?
Henk, medewerker van Summercamp Heino en verantwoordelijk voor het restaurant: ‘Als het COA graag aanpassingen wil, staan we daar voor open. Ik heb veel contact met Sheyla. De zoete pannenkoeken doen het heel goed. Net als koffie met veel suiker. Maar de jongens houden ook van scherp: er gaat wel 20 kilo chilisaus per week doorheen! Er staat van alles op het menu: chili con carne, macaroni, curry met rijst en broodjes hamburgers met friet. Alle gerechten zijn halal (letterlijk vertaald: ‘toegestaan’) en worden goed gegeten. Ik maak er graag wat leuks van: de kerstverlichting maakt het extra gezellig. Met kerst wil het COA graag dat de jongens, met de begeleiders, hun ontbijt in de huisjes kunnen eten. Iets speciaals, croissantje erbij… Ook dát doen we graag. En met oud en nieuw gaan we, in onze snackcorner, oliebollen bakken!
Een locatie met geschiedenis
De Schaarshoek, oorspronkelijk in 1933 gebouwd als Rijkswerkkamp, heeft in de loop der jaren als opvanglocatie gediend voor diverse bevolkingsgroepen en mensen in nood. In de jaren 50 werd het gebruikt als toevluchtsoord voor vluchtelingen uit de voormalige koloniën, zoals Nederlands-Indië en Nieuw-Guinea. Tijdens de bouw van de Berlijnse muur bood het onderdak aan Duitse vluchtelingen. In 1961 veranderde de Schaarshoek, nu bekend als Summercamp Heino, in een kindervakantieoord. Maar ook daarna vonden er in 1963 en 1964 opnieuw spijtoptanten uit Indonesië een plek. Summercamp Heino is uitgegroeid tot de grootste en leukste accommodatie voor jeugdgroepen, maar blijft daarnaast openstaan voor mensen in nood. In 1990 werden er tijdelijk 90 asielzoekers opgevangen. In 2021 bood het onderdak aan enkele honderden vluchtelingen uit Oekraïne. In de winter van 2022 werden er voor het eerst alleenstaande minderjarige vluchtelingen voor een paar maanden opgevangen. Dat is goed verlopen en de jongens voelden zich thuis. Daarom hebben de gemeente en het COA opnieuw een beroep gedaan op Summercamp Heino, voor hulp deze winter. Ook deze nieuwe groep jongens is van harte welkom. Deze locatie biedt momenteel de meeste opvangplekken
